Pengenalan Ringkas Kitab Jami' al-Usul

PENGENALAN RINGKAS TENTANG KITAB INI[1].

Adapun sesungguhnya kitab ini terbina diatas 3 rukun iaitu :-

1. Pertama : Berkenaan prinsip-prinsip.
2. Kedua : Berkenaan isi-isi penting
3. Ketiga : Berkenaan penutup.

Dan adapun dalam rukun yang pertama , ianya mengandungi 5 bab iaitu :-

1. Bab pertama : Berkenaan dorongan dalam melakukan penghasilan kitab ini dan didalam bab pertama ini ianya juga mengandungi tentang muqaddimah dan didalamnya juga ada 4 fasal.

ü  Fasal pertama : Iaitu tentang penyebaran dan peluasan ‘ilmu berkenaan hadith Baginda s.a.w. , prinsip pengumpulannya dan cara penyusunannya.

ü  Fasal kedua : Iiatu penjelasan tentang perbezaan matlamat manusia dan arah tujuan mereka di dalam penyusunan hadith .

ü  Fasal ketiga : Iaitu tentang ikutan ‘ulama’-‘ulama’ mutaakhir terhadap ‘ulama’-‘ulama’ yang awal dan sebab –sebab meringkaskan kitab-kitab mereka dan cara penyusunannya.

ü  Fasal keempat ; Iaitu penjelasan tentang kesimpulan dalam matlamat menghimpunkan dan menghasilkan kitab ini.

2. Bab Kedua : Berkenaan cara penyusunan kitab ini dan di dalamnya ada 6 fasal :-

ü  Fasal pertama : Iaitu  tentang menyebut sanad dan matan.

ü  Fasal kedua : Iaitu penjelasan tentang cara meletakkan bab-bab dan fasal-fasal.

ü  Fasal ketiga : Iaitu penjelasan tentang Al-Taqfiah ( yang berunsur sajak ) dan penetapan kitab-kitab berdasarkan huruf-huruf .

ü  Fasal keempat : Iaitu penjelasan tentang nama-nama perawi dan orang-orang yang bijak pandai.

ü  Fasal kelima : Iaitu penjelasan tentang yang gharib dan syarah.

ü  Fasal keenam : Iaitu penjelasan tentang apa-apa yang dijadikan bukti dengannya keatas hadith-hadith yang tidak diketahui tentang asal-usulnya.

3. Bab Ketiga  : Iaitu penjelasan tentang Ushul Al-Hadith  , hukumnya dan apa-  apa yang berkaitan dengannya . Dan di dalam bab ini, ia mengandungi 4 fasal iaitu :-

ü  Fasal pertama : Iaiatu penjelasan tentang methodology pemindahan hadith dan periwayatannya  dan didalamnya pula ada 7 cabang :-

Ø  Tentang sifat perawi dan syarat-syaratnya.

Ø  Tentang Musnad perawi dan cara pengambilannya.

Ø  Tentang lafaz yang digunakan oleh perawi dan apa yang dikehendaki olehnya.

Ø  Tentang Musnad dan Isnad.

Ø  Tentang hadith Mursal.

Ø  Tentang hadith Mauquf

Ø  Tentang hadith yang Tawatur dan Ahad.

4. Iaitu penjelasan tentang Imam yang enamiaitu tentang nama-nama mereka, nasab keturunan mereka, ‘umur mereka, manaqib dan peninggalan mereka.

ü  Imam Malik

ü  Imam Al-Bukhari

ü  Imam Muslim

ü  Imam Abu Daud

ü  Imam Al-Tirmizi

ü  Imam Al-Nasai

5. Iaitu penjelasan tentang sanad-sanad kitab ushul yang tertera di dalam kitab ini.

Dan dalam rukun yang kedua, ia memuatkan tentang isi-isi kandungan kitab ini yang utama iaitu berkenaan hadith –hadith yang diletakkan diwah tajuk-tajuk kitab dan bab yang tertentu.

Dan dalam rukun yang ketiga pula, ia memuatkan tentang bahagian penutup kitab ini.

---

[1] Al-Imam Majid Al-Din Abi Al-Sa’adat Al- Mubarak Bin Muhammad : Ibn Al-Athir ( 544-606 H) ,Jami’ Al-ushul Fi Ahadith Al-Rasul , Ditahqiq oleh ‘Abd Al-Qadir Al-Arnaut, Jld 1, m/s 34-205.